Rano jedziemy do Xemxija.
Pierwszym punktem jest Xemxija Hill Heritage Walk.
Określane również jako The Roman Road. Trasa zaczyna się tuż za Porto Azurro Aparthotel. Łatwo trafić na ścieżkę prowadzącą na wzgórze Xemxija ponieważ teren został dość dobrze oznakowany. Po drodze możemy eksplorować między innymi takie miejsca jak: jaskinie, które pierwotnie prawdopodobnie były grobowcami, a kolejno służyły jako mieszkania i pomieszczenia dla zwierząt; rzymską pasiekę, w której zachowały się gliniane garnki wykorzystywane do zbierania miodu; starożytne drzewo karobowe, najprawdopodobniej najstarsze na wyspie; wyryte w skałach krzyże (prawdopodobnie była to część pokuty wykonana przez pielgrzymów wędrujących tą trasą do sanktuarium Matki Boskiej w Mellieha); ruiny megalitycznej świątyni; kilka grobowców punickich; dawną chatę rolnika; i łaźnie rzymskie. Pierwszy przystanek to Cave of the Galley. W drzwiach wyryty jest krzyż pielgrzyma oraz galera – prawdopodobnie dziękczynienie od marynarza lub podróżnika, który został uratowany przed piratami czy też katastrofą statku dzięki wstawiennictwu Madonny. Jaskinia służyła jako mieszkanie, choć prawdopodobnie pierwotnie był to grobowiec. Kolejnym przystankiem jest rzymska pasieka, w której zachowały się gliniane garnki do zbierania miodu. Kawałek dalej znajduje się dawna jaskinia grobowa, a na lewo od niej – starożytne drzewo karobowe. Pień drzewa ma obwód 7,25 m, a drzewo liczy sobie około 1000 lat (najprawdopodobniej najstarsze drzewo karobowe na wyspie). Droga rzymska ciągnie się dalej w górę. Trasa ta nazywana jest również Drogą Pielgrzyma ponieważ pielgrzymi wędrowali tym szlakiem, aby dotrzeć do Sanktuarium Matki Bożej w Mellieha. Po drodze można zobaczyć kilka wyrytych w skale „krzyży pielgrzymów”, jako znak ich pokuty.
Kolejno mijamy kilka grobowców punickich. Są to w zasadzie wykute w skale dziury, w których chowano zmarłych.
Idąc dalej trafiamy do chaty rolnika. Ciekawostką jest, iż została ona zrekonstruowana z oryginalnego kamienia. Godny uwagi jest brak zaprawy spajającej budulec. Tuż za chatą znajduje się kilka jaskiń. Te zdecydowanie służyły jako mieszkania, a ich wnętrze jest dość duże. Prawdopodobnie wspomniana wcześniej chata rolnika oraz owe jaskinie były wykorzystywane w przeszłości jako jeden kompleks. Kolejny znak i kamienne schody prowadzą do łaźni rzymskich.
Ścieżka wiodąca w prawo, obecnie zarośnięta chaszczami, prowadzi do kilku wykutych w skale pomieszczeń, choć ich przeznaczenie nie jest jasne. Wracamy na ścieżkę wiodącą do osiedla. Trasa zajmuje około 2 hi jest interesująca.
Tak to miało wyglądać wg. przewodnika. W rzeczywistości przeszliśmy może 30 min i wróciliśmy na przystanek żeby pojechać dalej do MELLIEHA. (mocno przereklamowane).
Schrony z czasów II wojny - WWII Shelters (Mellieha). Pozostałością z tego okresu jest sieć schronów wykutych w skale. Podziemne tunele tworzą wręcz miasta pod miastami, a cześć z nich udostępniona jest do zwiedzania. Obecnie kompleks udostępniony jest do zwiedzania. Jest to jeden z największych schronów na wyspie, liczący około 500 m długości i wykuty na głębokości około 12 m pod miastem. We wnękach ustawione zostały manekiny i akcesoria, które mają zobrazować ówczesną codzienność. Na ekranie wyświetlany jest film z czasów wojny.
Wejście znajduje się nieopodal kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z Mellieħy. Mapy Google wyszukują to miejsce jako WWII Shelters. Bilet - 2,40 €. Autobus 222 - 50 min (z St Julians) / 41, 42, 49, X1, X1A (z Valletty), 101, 221. Z Mosta Rotunda – 11 km (autobus 41, 42). Schronów na całej Malcie jest o wiele więcej. Wykute ręcznie, stanowią dowód ludzkiej determinacji. Do czerwca 1941 r przy budowie schronów pracowało ponad 5 tyś. robotników. Wykuli oni prawie 500 publicznych schronów, a kolejne 400 było w trakcie budowy. W sumie mogły one pomieścić ponad dwieście tysięcy osób, co było wciąż wystarczające dla ówczesnej populacji liczącej około 270 tyś. osób.
Pałac Selmun (nazywany również Wieżą Selmun – Mellieha) został zbudowany przez joannitów najprawdopodobniej w 1783 r Willa zbudowana na planie kwadratu z pseudobasztą po obu stronach. Budynek miał z założenia wyglądać imponująco i służyć jako środek odstraszający korsarzy szukających potencjalnego miejsca wejścia na ląd. Pałac Selmun nigdy nie był przeznaczony ani używany do celów wojskowych.
Do 2011 r funkcjonował w tym miejscu hotel. Budynek hotelowy został wzniesiony w bezpośrednim sąsiedztwie willi i był własnością Selmun Palace Hotel Company Ltd, spółki zależnej Air Malta. Część apartamentów mieściła się w samej willi, która służyła również jako sala weselna. Hotel został zamknięty w styczniu 2011 r w ramach strategii restrukturyzacji. Aktualnie budynek pozostaje w rękach rządu. Teren jest ogrodzony oraz zamontowane są kamery. Nie wolno wchodzić do wnętrza budynku.
Fort Campblell był jedną z fortyfikacji wybudowanych w latach poprzedzających wybuch II wojny światowej (1937-1938). Jest najważniejszym fortem wybudowanym w Mellieha i ostatnim wzniesionym na Malcie przez Brytyjczyków. zadaniem miała być obrona dostępu do Mellieha oraz St Paul’s Bay. Podczas penetrowania fortu należy zachować ostrożność oraz unikać spacerów po pomieszczeniach. Niestety, większość stropów jest już pozbawionych belek, zapada się czyniąc je bardzo niebezpiecznymi.
Red Tower czyli Czerwona Wieża to w rzeczywistości Wieża Św. Agaty. Swoją potoczną nazwę zawdzięcza charakterystycznemu, czerwonemu kolorowi, na jaki pomalowane są jej ściany. Jest to jedna z wież obserwacyjnych zbudowanych w pierwszej połowie XVII w, za czasów Wielkiego Mistrza Zakonu Maltańskiego – Lascarisa. Wież obserwacyjnych zobaczysz na Malcie sporo, a Red Tower jest jedną z nich. Budowane były w ten sposób, by każda z wież miała w zasięgu wzroku z obu stron kolejną wieżę. Dzięki temu błyskawicznie można było przesyłać sobie sygnały o nadchodzącym od strony morza zagrożeniu, a sygnał ten obiegał całe państwo bardzo szybko. W ten sposób najdalsze od zagrożenia zakątki Malty mogły przygotować się na nadchodzące zagrożenie.
Wieża św. Agaty jest wyjątkowa, bo służyła także komunikacji pomiędzy Maltą a Comino i Gozo. Została tak zbudowana, by była widoczna na 2 kolejnych wyspach archipelagu maltańskiego. Wieża św. Agaty ma kształt kwadratu, a w każdym z rogów znajduje się wieżyczka. Używana była nie tylko przez Zakon Maltański, ale także później przez wojska brytyjskie. Końcem XX w została wyremontowana i obecnie można ją zwiedzać.
Wieża ta znajduje się za miejscowością Mellieha, na wzgórzu jadąc w kierunku Cirkewwa i promów na Gozo i Comino. Dlatego też można ją połączyć właśnie z wycieczką na jedną z tych wysp. Ze wzgórza, na którym znajduje się Red Tower można podziwiać największą piaszczystą plażę Malty – Ghadira Bay oraz Rezerwat Ptaków Ghadira Nature Reserve. Jeśli mamy czas, zajżyjmy także do rezerwatu – bez problemu znajdzimy tam kameleony, a jest to też doskonałe miejsce na obserwację ptaków – jeśli akurat trafimy na sezon migracyjny.
Zapraszamy do obejrzenia filmów
Malta, Xemxija Hill Heritage WalkMalta, WW II Shelters Mellieha