Prużana

Następnym miastem jest Prużana. (Пружаны) – 99 km na płn. wschód od Brześcia.
Miasto Prużany, podobnie jak wiele innych na Zachodniej Białorusi, było częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Imperium Rosyjskiego, Polski i ZSRR. Obecnie jest centrum administracyjnym Rejonu Prużańskiego, liczącego około 20 000 mieszkańców i mającego bogatą historię.
Przed wojną 60% populacji Prużany stanowili Żydzi. Ich domy znajdowały się głównie w centrum miasta, w dzielnicy Białych Sklepów. Z reguły rodzina żydowska miała sklep lub warsztat na pierwszym piętrze, a drugie piętro było częścią mieszkalną.
Na obrzeżach Prużany można zobaczyć stary cmentarz żydowski, na którym dziś wzniesiono pomnik upamiętniający tych, którzy zginęli podczas Holokaustu.
Główne atrakcje Prużany skupiają się wzdłuż centralnej ulicy. Dziś jest to ulica Sowiecka, pierwotnie nazywała się Zamkowa, co potwierdza istnienie Zamku Królewskiego w XVI w. Przed „przybyciem Sowietów” ulica była wybrukowana kocimi łbami i była ulicą dla pieszych.
Białe sklepy (1867). Rozpoczynamy nasz spacer od unikalnego budynku nie tylko na skalę Prużany, ale całej Białorusi. Są to kamienne pasaże handlowe z XIX w, które nadal są używane zgodnie z przeznaczeniem.
Na Rynku ludzie zawsze się tu zbierali, jedni coś sprzedawali, inni kupowali. Żydzi przywozili przyprawy i ryby, Polacy handlowali mięsem i nabiałem, Białorusini wystawiali na sprzedaż wyroby rzemieślnicze”.
White Shops przypominają swoim wyglądem gigantyczną stonogę. Przy każdej „nodze” znajduje się wejście do małego sklepu. W okresie międzywojennym niemal wszystkie sklepy należały do Żydów, za których pieniądze zbudowano to „centrum handlowe”. W centrum „ciała stonogi” znajduje się przejście przelotowe. Wcześniej znajdowało się tu wejście do podziemnego klubu „Metro”, a podczas okupacji niemieckiej piwnice te służyły jako schronienie dla miejscowych Żydów.
Katedra św. Aleksandra Newskiego (1866). Cerkiew prawosławna w Prużanach jest jedną z tzw. cerkwi „murawjówek”. Zostały zbudowane według podobnych projektów na terenie całej Białorusi po stłumieniu powstania w 1863 r. Popularna nazwa pochodzi od wileńskiego gubernatora generalnego Murawiowa, znanego ze swojego okrucieństwa, który nakazał powieszenie Kastusa Kalinowskiego. W świątyni znajduje się ikona Prużańska Matki Bożej Płaczącej, uważana za cudowną, oraz relikwie Aleksandra Newskiego.
Plac Radziecki. Na centralnym placu Prużany jest Pałac Kultury i historyczny herb miasta. Plac zyskał taki opustoszały i elegancki wygląd w ramach przygotowań do Dożynek w 2003 r.
Naprzeciwko placu zauważamy budynek dawnego magistratu miejskiego (XIX w.); w okresie polskim mieściła się tu policja, za okupacji niemieckiej mieściła się poczta, za czasów sowieckich zaś obecnie jest to budynek mieszkalny. W latach 20. XX w na placu wybudowano Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Jego absolwentki najczęściej trafiały na uniwersytety warszawskie i krakowskie. Spośród znanych białoruskich uczennic można wspomnieć autorkę pierwszego na świecie słownika angielsko-białoruskiego Walentinę Paszkiewicz oraz przewodniczącą białoruskiego stowarzyszenia kobiet w Kanadzie Raisę Żuk-Griszkiewicz.
W czasach radzieckich w tym budynku działało Gimnazjum nr 1. Jednak w latach 80. stary drewniany budynek został zburzony.

W Prużanach bierze początek rzeka Muchawiec. W miejscu, gdzie łączą się Mucha i Kanał Wetecki, dziś stoi stela – połączenie postaci żeńskiej i męskiej. Następnie Muchawiec płynie w kierunku Brześcia, gdzie na terenie Twierdzy Brzeskiej wpada do Bugu Zachodniego.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (1878-1883). Zabytkowy neorenesansowy rzymskokatolicki kościół parafialny wzniesiony w latach 1883–1884. Zamknięty w 1946 r., w 1951 r. przebudowany na dom kultury. 1 kwietnia 1993 został zwrócony wiernym.
Pomnik spalonych wiosek. Pomnik w formie dogasającego płomienia z krzyżem na szczycie symbolizuje wsie powiatu prużańskiego spalone podczas II wojny światowej. Wiele z nich zostało zniszczonych wraz z mieszkańcami i nie zostało odrodzonych. Nazwy wszystkich wiosek są zapisane wewnątrz „płomienia”.

Pałacyk-muzeum Szwykowskich. Jest to jedyny odrestaurowany dwór tego typu na Białorusi.
Założony przez Walentego Szwykowskiego, historycy sztuki dopatrują się tu inspiracji willami słonecznej Italii. Po powstaniu styczniowym rodzina utraciła pałacyk w wyniku carskich represji. Dziś mieści się tu muzeum.
Wokół posiadłości rozplanowano park w stylu angielskim. Wśród przypadkowo posadzonych drzew znajdują się kanały, staw i niewielki budynek dawnej szklarni.
Szwykowscy mieszkali w majątku do 1895 r, później budynek został wynajęty. Za polskim zegarem mieściła się tutaj administracja powiatowa, a podczas okupacji niemieckiej była to kwatera główna wojsk Guderiana. W okresie sowieckim majątek był szkołą i kliniką stomatologiczną. Ze względu na to, że zawsze byli tu ludzie, budynek jest dobrze zachowany; po renowacji w 1998 r mieściło się w nim muzeum historii lokalnej.

Duży pomnik Lenina stoi na placu przy ulicy Syrmy (550 m od Białych sklepów).
W centrum miasta, obok pomnika Lenina, znajduje się Mukhavets Hotel. Bliżej dworca autobusowego znajduje się kompleks hotelowy Pruzhany Forestry Enterprise, gdzie są nawet broszury dla turystów w języku angielskim.
Możliwy jest dojazd: autobusem z Grodna lub Brześcia.

Komentarze (0)